آشنایی با انواع قراضه آهن و کاربردهای آن ها

علی رغم نام ضایعات که بر قراضه آهن گذاشته می‌شود، ارزش بالایی دارند. به همین دلیل کسب‌وکارهایی که با انواع آهن سروکار دارند، ضایعات خود را جمع‌آوری کرده و به فروش می‌رسانند. به این ترتیب بخشی از هزینه‌های مازاد تولید کاهش پیدا کرده و در نتیجه شاهد افزایش بهره‌وری خواهیم بود. سؤال اساسی این است که انواع قراضه آهن چیست و چه کاربردهایی دارند؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی پاسخ این سؤال مهم بپردازیم. تا پایان با ما همراه باشید.

قراضه آهن چیست؟

در جریان فرآیند تولید محصولات آهنی، عملیات‌های مکانیکی مختلفی از جمله برشکاری، قالب‌گیری و شکل‌دهی و … انجام می‌شوند. هر یک از این فرآیندهای مکانیکی باعث تولید ضایعات می‌شوند که اصطلاحا به نام قراضه آهن معروف هستند. هر چند ترکیبات ضایعات آهن با یکدیگر متفاوت هستند؛ اما همه آن‌ها قابلیت بازیافت دارند. در طی فرآیند بازیافت، ضایعات جمع‌آوری شده تفکیک می‌شوند. سپس فلزات آهنی به خصوص فولاد در کوره‌های حرارتی، ذوب شده و برای تولید شمش‌های فولادی به منظور تولید قطعات جدید استفاده می‌شوند.

نکته مهم در خصوص قراضه آهن این است که ماندگاری بالایی دارد. به همین دلیل نیازی به عجله کردن در فرآیند بازیافت آن‌ها نیست. در برخی مواقع حتی تا 100 سال نیز می‌توان قراضه آهن را نگهداری کرد. البته ناگفته نماند که به مرور زمان کیفیت قراضه آهن کاهش پیدا می‌کند و به تبع آن با افت ارزش مواجه می‌شود.

دسته‌بندی انواع قراضه آهن

تا اینجا بررسی کردیم که قراضه آهن چیست. در ادامه باید به بررسی دسته‌بندی انواع قراضه‌های آهنی بپردازیم. همان طور که اشاره کردیم ترکیبات قراضه‌های آهن مختلف هستند. علاوه بر آن عواملی مانند ابعاد و وزن ضایعات در دسته‌بندی آن‌ها اثرگذار هستند. بر این اساس طبقه‌بندی اصلی انواع قراضه آهن را می‌توان به صورت زیر برشمرد:

آهن قراضه درجه یک

آهن قراضه درجه یک از ترکیب حداقل 97 درصد آهن خالص تشکیل می‌شود. علاوه بر آهن خالص، به مقدار ناچیزی فسفر، گوگرد، مس، کروم، نیکل و … نیز در ترکیبات این دسته از قراضه‌ها یافت می‌شود. میلگردهای کلافی، پروفیل، قطعات فلزی خودرو و … در این دسته قرار می‌گیرند.

آهن قراضه درجه دو

میزان آهن موجود در قراضه‌های درجه دو حدود 3 درصد کمتر از آهن قراضه درجه یک است. بنابراین ناخالصی این دسته از قراضه‌ها افزایش پیدا می‌کند. چارچوب‌های درب، پنجره، بدنه خودرو، دوچرخه، موتور و … در این دسته قرار می‌گیرند.

آهن قراضه درجه سه

درصد خلوص آهن در این قراضه‌های درجه سه بین 90 تا 92 درصد است. ورق‌های گالوانیزه، حلبی‌ها، اگزوز خودرو … در ردیف قراضه‌های درجه سه قرار می‌گیرند.

آهن قراضه درجه ویژه

دسته‌ای از آهن قراضه که به هیچ عنوان اثر زنگ زدگی در آن‌ها وجود ندارد، به عنوان آهن قراضه ویژه شناخته می‌شود. ورق روغنی، ورق سیاه، ورق گالوانیزه، قالب‌های فلزی ، نبشی‌ها و ناودانی‌ها از جمله آهن قراضه‌های ویژه به شمار می‌روند.

آهن قراضه درجه سوپر ویژه

آن دسته از قراضه‌های آهنی که از متریال بسیار با کیفیتی برخوردار هستند، در ردیف آهن قراضه سوپر ویژه قرار می‌گیرند. معمولا ضایعات فلزی ساختمانی مانند میلگرد و تیرآهن‌های مورد استفاده در ساخت و ساز، در این دسته قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: کاربرد قراضه شردد

چرا به آهن قراضه نیاز داریم؟

منابع آهن در دنیا محدود است. از طرفی نیاز به تولید قطعات فلزی به طور دائمی در حال افزایش است. بنابراین بدیهی است که تأمین مواد اولیه مورد نیاز برای تولید قطعات آهنی در گذر زمان با مشکل مواجه خواهد شد. علاوه بر آن هزینه استخراج و فرآوری آهن خام از معادن بالاست. همه این موضوعات دست به دست هم می‌دهند تا تولید قطعات فلزی گران قیمت شده و بعضا صرفه اقتصادی نداشته باشند.

یکی از راه‌حل‌های این چالش جهانی، بازیافت و فرآوری قراضه آهن است. ه این ترتیب می‌توان بخش قابل توجهی از مواد اولیه برای تولید محصولات فلزی را تأمین نمود. علاوه بر آن تجربه ثابت کرده است که فرآوری آهن قراضه در مقایسه با استخراج آهن از معادن هزینه به مراتب کمتری در بر دارد. به همین دلیل شاهد صرفه‌جوبی و بهینه‌سازی در هزینه‌های تولید خواهیم بود که اهمیت بالایی دارد.

برای درک اهمیت فرآوری قراضه آهن توجه شما را به آمارهای زیر جلب می‌کنیم:

•         بازیافت آهن قراضه باعث صرفه‌جویی تا 70 درصد در مصرف انرژی می‌شود.
•         میزان آلودگی محیط زیست ناشی از دفن قراضه آهن تا حدود 86 درصد کاهش می‌یابد.
•         در مقایسه با استخراج و فرآوری آهن تا حدود 90 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.

مراحل بازیافت آهن قراضه چیست؟

برای بازیافت ضایعات آهنی باید مراحل خاصی پشت سر گذاشته شوند که به ترتیب عبارت‌اند از:

1.     جمع‌آوری ضایعات آهنی
2.     طبقه‌بندی ضایعات آهنی بر اساس نوع مواد اولیه تشکیل‌دهنده
3.     فشرده‌سازی ضایعات آهنی
4.     خرد کردن آهن قراضه
5.     ذوب کردن آهن قراضه در کوره‌های آهنی
6.     خالص سازی آهن قراضه
7.     تولید شمش

در جریان هر یک از مراحل هفت گانه فوق لازم است که نکات و دستورالعمل‌های خاصی رعایت شوند. برخی از این نکات را می‌توان به صورت زیر برشمرد:

•         محل جمع‌آوری ضایعات آهنی باید به دور از تابش مستقیم آفتاب، رطوبت و … باشد.
•         در جریان طبقه‌بندی ضایعات آهنی معمولا از آهنربا استفاده می‌شود.
•         فشرده سازی ضایعات باعث می‌شود تا فرآیند ذوب کردن آن‌ها راحت‌تر انجام شود.
•         با خرد کردن ضایعات، سطح تماس آن‌ها افزایش یافته و سریع‌تر در کوره حرارتی ذوب می‌شوند.
•         برای تصفیه مواد مذاب معمولا از روش الکترولیز استفاده می‌شود.

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که انواع قراضه آهن چیست. توجه داشته باشید که آهن قراضه‌ای که در محیط کار شما تولید می‌شود، به هیچ عنوان ضایعات نیست. بلکه باید به چشم سرمایه به آن‌ها نگاه کنید. در این صورت می‌توانید بخش قابل توجهی از سرمایه خود را احیا کرده و هزینه‌های تولید را کاهش دهید.